Door Simone | 2 oktober 2019
Van dingen met waarde worden vaak vervalsingen gemaakt. In de wereld van de wijn is dat niet anders. Hoe weet je zeker dat de Grand Cru die je op het oog hebt, authentiek is en dat de Petrus die je wilt kopen geen veredeld druivensap is? Wijnexpert Patricia Verschelling vertelt je er alles over.
Twee soorten fraude met wijn
Het kan ingewikkeld zijn om te bepalen of een fles wijn echt of vervalst is, want er zijn verschillende manieren van vervalsing. Als je met een goede vervalser te maken hebt, kan het soms jaren duren voordat hij ontmaskerd wordt. Dit omdat de flessen vaak niet opengemaakt worden, maar rechtstreeks van de koper naar de kelder gaan. Er is een levendige markt voor lege, originele flessen, etiketten en zelfs kurken.
“Opnieuw gevulde originele flessen zijn vaak moeilijk te herkennen,” zegt Patricia. “En we zien ook zeer goede nieuwe nepflessen, wellicht afkomstig uit de georganiseerde misdaad.”
Georganiseerde misdaad? Ja, inderdaad. In februari 2019 rapporteerde Europol over de “ontmanteling van een geavanceerd crimineel netwerk dat zich bezighield met vervalsing van handelsmerken en etiketten van beroemde wijnhuizen in Florence (Italië), en ook over minstens 11.000 vervalste flessen rode wijn.” Deze ‘wijnmaffia’ hield er een flink bedrijf op na. Er werden minstens 3.000 kurken en 10.000 doppen gevonden, en bottel- en dopmachine.
Links de echte Petrus 1989, rechts de vervalsing. De gebruikte zwarte inkt is te donker, de papierstructuur anders en het logo rommelig.
Gelukkig hebben niet alle vervalsers beschikking over dit soort apparatuur. “Er zijn ook zelfgemaakte flessen met gekopieerde etiketten en rommelige capsules. Die herken je eenvoudig. Dan zijn er ook nog flessen waar mee geknoeid is door een naald door de capsule en kurk te steken, iets wat we geregeld tegenkomen. Zonder de fles te openen, kun je de inhoud controleren op kurkaantasting of de inhoud veranderen (wijn verwijderen of wijn toevoegen om de conditie te verbeteren).”
Maatregelen van wijngaarden
We weten nu hoe fraude in zijn werk gaat. Maar wat doen wijngaarden tegen vervalsingen? “Bij nieuwe flessen gebruikt Petrus een speciaal patroon op het etiket. Dat kun je ontwaren met speciaal licht,” legt Patricia uit. “Hologrammen, zoals bij bankbiljetten, zijn ook een optie. Andere wijnhuizen gebruiken speciale tags met een QR-code op de fles om de herkomst te verduidelijken: van de releasedatum uit het chateau, tot de distributeur die de wijn gekocht heeft en aan welke klant hij die doorverkocht heeft.”
De verkoper van deze fles Laurent Perrier - Coteaux Champenois Blanc de Blancs beweerde dat de fles uit de Tweede Wereldoorlog dateerde, uit 1941. Maar de belastingvrij-capsule-congé kwam pas op de markt in 1960.
Niet alleen de wijnmakers ondernemen actie tegen fraudeurs. De wijnwereld telt ook enkele serieuze Sherlocks. “De beroemde Amerikaanse wijndetective Maureen Downey hielp bij de opsporing van meestervervalser Rudy Kurniawan, die nog steeds gevangen zit.” Hij was de eerste persoon ooit veroordeeld voor wijnfraude.
Kurniawan verkocht eens voor 24,7 miljoen dollar wijn tijdens een veiling in 2006. Bijna het dubbele van het eerdere record. Maar toen hij begon met de verkoop van Clos St Denis van Domaine Ponsot, de wijnjaren 1945 tot 1971, viel hij door de mand. De familie Ponsot was namelijk pas begonnen met het bottelen van deze specifieke wijn in 1982.
“Miljardair Bill Koch, een wijnverzamelaar, kwam een andere fraudeur op het spoor: Hardy Rodenstock,” zegt Patricia. Rodenstock maakte naam met de verkoop van een Chateau Lafite 1787 voor 150.000 dollar aan een veilinghuis. Hij beweerde dat de vorige eigenaar de Amerikaanse president Thomas Jefferson was. Koch, die 311,804 dollar had betaald voor vier andere flessen wijn die ook van Jefferson zouden zijn geweest, huurde een privédetective in toen de provenance (afkomst) niet bewezen kon worden. Hij ontdekte dat de wijn niet ouder was dan 1962. De lege flessen, blanco wijnetiketten en kurken die werden gevonden in Rodenstocks huis, hadden de fraude ook kunnen verraden.
Links een echte fles, rechts een vervalsing. Je ziet dat de fles links een metalen capsule heeft en een ‘moderne’ papieren verzegeling. De rechter fles laat een veranderde waxcapsule en een verzegeling van oud papier zien, en andere incorrecte details.
Wat kun je zelf doen?
Maar kun je zelf doen om valse van authentieke wijn te onderscheiden? Patricia heeft een aantal vragen op een rij gezet die je jezelf en de verkoper kunt stellen, om te bepalen of je niet bedrogen wordt.
1. Is de lay-out en het ontwerp van het etiket correct?
2. Is de capsule nog intact en komt hij overeen met de originele capsules?
3. Is de originele merknaam van het chateau te zien op de zijkant van de kurken?
4. Komt de vorm van de fles en het glastype overeen met de originele fles?
5. Wat is de provenance van de fles?
Het gaat er vooral om dat nagaat hoe de wijn die je wilt kopen er in oorspronkelijk uitzag en welke geschiedenis hij heeft. Patricia adviseert: “Doe geen impulsieve aankopen en doe wat huiswerk voordat je dure flessen wijn koopt.” Op die manier bescherm je jezelf tegen teleurstellingen.
____________________
Bekijk onze laatste wijnveilingen of registreer je als verkoper op Catawiki.
Ontdek meer wijn
Deze artikelen vind je misschien ook interessant: